Escape Route X is de titel van een educatief multimediaal en actueel maatschappelijk spel.
Dit spel is in 2011 door mij en kunstenaar Mark van Enk ontwikkeld onder de naam Vlucht 050511 voor het Bevrijdingsfestival in Zwolle. Daarna heb ik het verder doorontwikkeld tot een volwaardig bordspel. Met de hulp van Codename Future, Emiel Sikkema en docent Wim Hilberdink en zijn studenten mediawijsheid op SG Thorbecke Zwolle heb ik onderzoek gedaan om het spel te optimaliseren en interessant te maken voor een jong publiek.
Onbekend maakt onbemind: Er is veel te doen over de toestroom van vluchtelingen. Er lijkt weinig begrip en er is sprake van een angstcultuur. Het spreekwoord onbekend maakt onbemind is hierop zeker van toepassing is. De angst voor het onbekende en het onbegrip over de motieven van de mensen om te gaan vluchten dragen bij aan een verwijdering en verharding.
Door de speler als het ware in de huid van de vluchteling te laten kruipen ontstaat er meer empathie voor de mens achter de vluchteling en maakt de speler kennis met de omstandigheden waaruit mensen vluchten. Meer kennis leidt tot meer nuance en meer nuance kan bijdragen aan meer begrip.
In de huid van een ander: De speler neemt een personage aan. Er zijn 4 personages: Chin Ho uit Noord-Korea (Azië), Ali Osman uit Soedan (Noord-Afrika), Jimpa uit Tibet (Azië) en Jamilah uit Syrië (Midden Oosten). Elke speler krijgt een paspoort met daarin wat persoonlijke informatie en achtergronden. Ook de reden van vertrek, wat er op het spel staat, staat daarin vermeld. Iedere speler reist op een andere manier: per truck, vliegtuig , boot of te voet. Onderweg krijgen de spelers met allerlei tegenslagen te maken zoals corruptie, pech, geweld, en zelfs levensbedreigende situaties. De speler maakt zijn vlucht uit zijn (fictieve) vader of moederland naar Nederland. Deze reis is niet comfortabel en ongewis, het is zelfs de vraag of je ooit aankomt. De spelers van dit spel zullen spelenderwijs even raken aan de frustraties en ontberingen die een gemiddelde vluchteling moet incasseren voor, tijdens en na zijn ‘vlucht’.
Onmogelijke dilemma’s: Het blijft een spel maar de omstandigheden waarmee de speler moet dealen zijn soms hard en onbarmhartig, voor zichzelf of anderen. Er moeten steeds keuzes gemaakt worden tussen het eigen belang en het belang van anderen. Er zijn onmogelijke dilemma’s maar ook voor en tegenspoed die de route onvoorspelbaar maken. Het hebben en/of krijgen van geld is van belang om vooruit te komen. Winnen kan een optelsom zijn van de juiste morele, keiharde egoïstische keuzes of dom geluk. Hoe dan ook is het als eerste aankomen niet de enige manier om te winnen.
Meer inzicht: Dit spel is bedoeld om de speler meer inzicht te geven in de vluchtelingenproblematiek hier en in het land van herkomst, maar ze ook een gezicht en een verhaal te geven. Door het persoonlijker te maken kan een bijdrage leveren aan het begrip en een meer open houding ten aanzien van de nieuwkomers.
De personages en de verhalen zijn fictief maar zijn een mix van waar gebeurde verhalen, opgetekend door verschillende vluchtelingen uit Tibet, Soedan, Noord-Korea en Syrië.
Lees meer over het Pilot project Escape Route X op het Deltion College
