In 2004 was ik in Venezuela. De aanleiding was een bezoek aan een vriendin die op dat moment op Curacao woonde. Als kind droomde ik er al van om een keer naar Zuid Amerika te gaan. Nu waren we al in de Dutch Caraiben en dat is al geweldig. De eerste keer in de tropen is sowieso zo overweldigend, de kleuren, de geuren, de natuur, de vogels, de (onder) water wereld, de mensen, alles! Maar het besef dat het vaste land van Zuid Amerika maar 1 uur vliegen van ons verwijderd was maakte het idee ook naar Venezuela te gaan onweerstaanbaar. We hadden qua voorbereiding een lonely planet gekocht en een auto gehuurd verder niks. Want, we wilden gaan toeren en de bewoonde wereld van Venezuela vind zich voornamelijk langs de kust. Een lange weg van oost naar west. Dus we voorzagen hierin toen geen ingewikkelde toestanden. Maar de vlucht ansich (Dutch Carribean Airlines > DCA) was vertraagd. In plaats van 1 uur, heeft het 11 uur geduurd voordat wij in Caracas landde. Dus in plaats van s’middags, midden in de nacht. Dat maakte het een en ander wel een stuk gecompliceerder dan verwacht. Maar de dag daarna hebben we Caracas ver achter ons gelaten en richting het oosten gereden, Barcelona, Santa Cruz , Los Altos – Vista Montana, national Park Mochima verder land inwaarts, Los Llanos, Ciudad Bolivar, Tucupita, de Orinoco delta en tot slot naar het westen Henri Pittier national park en Choroni.

De reden dat ik deze blog schrijf is dat Venezuela op dit moment (weer) ontzettend politiek onrustig en instabiel is, deze reis ontzettend veel indruk gemaakt heeft en me op een of andere vreemde manier altijd verbonden ben blijven voelen met Venezuela en als vreemde paralel wij in 2004 getuigen waren van een groot Chavez (Si- No) referendum.

We zagen mensen met spandoeken op straat, maar ook hele huizen rood of blauw geschilderd in de kleuren van het Si of No kamp. Er was veel onrust in het land, veel militairen op de been. In combinatie met het feit dat reizen in Venezuela een intense ervaring is, qua regen seizoen, afstanden, verkeer, bewegwijzering of het ontbreken daarvan , vergane glorie, armoede, schockerend mooie natuur en haar bevolkingssamenstelling, maakt het onvergetelijk.

Hugo_Chávezwas nog een directe op Che Guevara geïnspireerde, in onze ogen ‘verlicht’ dictator. Venezuelanen waren gepassioneerd voor of tegen. Armoede, weinig toekomst perspectief waren de voornaamste redenen van kritiek. De Indianen leken al helemaal het kind van de rekening, die waren leek het wel op alle mogelijke manieren kansloos.

Armoede is enorm intimiderend. Er waren vele schurende en ongemakkelijke momenten want wij waren een van de weinige toeristen, blond, lang en rondrijdend in een puntgave (maar wel bescheiden) huur auto. Voor het beeld, wij hebben geen enkele auto zien rijden die onbeschadigd was of niet met tape gerepareerd was. Dus we werden ook bekeken en geanalyseerd. Maar wat we daarnaast ook hebben gezien is levenslust, vitaliteit, humor en relativering die ondanks de armoede niet kapot te krijgen leken. Iets waar ik nu nog vaak bij stil sta. Zeker in combinatie met een zekere onvrede en onverdraagzaamheid die hier in Nederland soms de boventoon voert. Misschien is het de zon.

• Armoede: even een kleine voetnoot, wij hebben veel materiele armoede of poverheid gezien maar aan de andere kant Venezuela is zo’n vruchtbaar land, alles groeit in overdaad, het fruit kan je bijwijze van zo van de boom plukken…, dat ik me moeilijk kan voorstellen dat mensen echt honger zouden lijden. Maar misschien heb ik het mis.

Paradijs

Het lijkt misschien raar om te lezen, zeker na bovenstaande tekst over armoede, maar ik meen ook dat ik met mijn reis naar Venezuela een glimp van het/een paradijs heb kunnen zien. Of wat ik denk dat het paradijs voorstelt. Pure ongerepte woeste natuur, eindeloos veel daarvan, vlaktes, savannes, hoogvlaktes, regenwoud, wildlife. Beyond imagination. Schoonheid en puurheid en (sorry) onaangeraakt door het Amerikanisme. Dit zeg ik niet omdat ik een hekel aan Amerika heb maar omdat de Amerikaanse cultuur zo dominant aanwezig is over de hele wereld. Juist dat laatste maakt dat het een uniek land bij uitstek. Ondanks alle extremen en armoede.

Socialisme vs imperialisme

Dus waar ik naar toe wil met deze tekst is eigenlijk mijn verwarring die ik voel nu Juan Guaido een greep naar de macht doet. Het is niet dat ik denk dat Maduro het zo goed doet of voor hem Chavez. Eerlijk gezegd, wat weet ik er van. We zijn buitenstaanders. Maar er ligt een ander onbestemd gevoel onder. Van alle dingen die Maduro is, is hij een tweede of derde generatie gezicht van het revolutionaire socialisme. Socialisme staat lijnrecht tegen over het (super) kapitalisme en imperialisme. Ik zelf ben socialistisch (sociaal democratisch) opgevoed, ik kom uit een rood nest en deels rooie familie. Niet te vergelijken met het Latijns Amerikaanse socialisme maar toch de zelfde uitgangspunten. Het zal wel dogmatisch zijn maar dat schud je ook niet zomaar van je af. Ik geloof echt in het (sociaal democratische) socialistische basisprincipe. Dat het vaak ontaard of slecht ten uitvoer wordt gebracht binnen dictatoriale systemen betekent niet dat het gedachtegoed fout is. Als ik door die ogen naar de wereld kijk dan wordt ik ook overvallen door een gevoel dat het super kapitalisme alles verteerd en opbrandt, dat er ook maar een paar zijn die ‘echt’ profiteren maar dat er daarnaast veel verloren gaat. Er is geestelijke rijkdom, fysieke rijkdom of materiële rijkdom. We leven nu echt in de tijd van het materiële en voor mij voldoet dat niet. Er is meer. Er moet meer zijn.

Een interessant artikel uit De Wereld van Morgen die volgens mij een genuanceerde blik werpt op de situatie: http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2016/09/11/waarom-is-venezuela-in-crisis

Venezuela is een controversieel land met een negatief reis-advies en politieke onrust. Maar het is zoveel meer. Het is ook paradijselijk, prachtig, ontroerend, overweldigend! En de vraag die steeds aan mij knaagt wat doet Juan Guaido straks als hij (misschien geholpen door Trump?) aan het roer staat? Ik hoop van harte dat hij het beter maakt voor de Venuzuelanen, maar ik hoop met heel mijn hart ook dat hij niet de deur naar het Amerikaans ‘imperialisme’ of kapitalisme wagenwijd openzet. Dat hij beseft dat ongereptheid ook rijkdom is! Misschien mag ik er helemaal niets over vinden vanuit mijn positie en mijn welvaart. Maar dat de dingen vaak niet eenvoudig zwart of wit zijn maar grijs of onbestendig, is voor mij wel duidelijk. Ik duim maar voor de best mogelijke uitkomst waarbij de toekomst van mens, dier, natuur goed gaat gedijen.

Interessant artikel in deze context van van John Bellamy Foster over (Marx’s Ecology) : Materialism and Nature- https://monthlyreview.org/product/marxs_ecology/